Advies bestemmingsplanwijziging HTC De Run

Aanleiding 

Een van de regionale doorfietsroutes is de route 'De Run en de High Tech Campus Eindhoven (HTCE)'. Deze fietsroute verbindt het bedrijventerrein De Run met de High Tech Campus via De Run 4200 (Veldhoven), Ulenpas en een route door het gebied de Klotputten (Eindhoven).  

Een gedeelte van het beoogde fietspad past niet binnen de geldende bestemmingsplannen van de gemeente Eindhoven. Om het fietspad te kunnen realiseren, dient daarom een nieuw bestemmingsplan te worden opgesteld. Het Veldhovense deel is in een eerdere fase behandeld en wordt nu door de gemeente Veldhoven verder voorbereid.  

Het beoogde fietstracé ligt binnen het geldende bestemmingsplan 'Buitengebied' (vastgesteld op 22 augustus 2006). Het verbeteren van de fietsroute tussen De Run en de HTCE draagt bij aan een verbeterde bereikbaarheid tussen deze beide campussen en van de tussenliggende woongebieden. Voor het deel in het gebied Hanevoet geldt als nevendoelstelling van het project de voetpadenstructuur in het natuurgebied te verbeteren. 

Groene maatregelen

Het fietspad wordt aangelegd door een gebied dat voor een klein gedeelte is aangemerkt als Natuur Netwerk Brabant (NNB). Het betreft hierbij het afwateringskanaal tussen de Gender en de Dommel. Het beoogde, iets verbrede fietspad zal, net als in de bestaande situatie, middels een brug over het water geprojecteerd worden. Van aantasting is dan ook geen sprake.

In het plangebied is geen Natura 2000-gebied aanwezig. Er komen ook geen beschermde Natura 2000-gebieden voor binnen de invloedssfeer van het plangebied, omdat het dichtstbijzijnde gebied op circa 3 km afstand ten zuiden van het plangebied is gelegen.

Het ontwerp is afgestemd op het behoud van zo veel mogelijk bomen, hiervoor is een bomeneffectanalyse (BEA) uitgevoerd. Waar nodig wordt het fietspad plaatselijk versmald tot 3,50 m en iets verlegd om bomen te kunnen behouden. Tussen de Hanevoetvijver en de brug HTCE wordt de ontbrekende wandelpadenstructuur toegevoegd zodat een van het fietspad gescheiden doorlopende looproute ontstaat. De verbreding wordt in principe uitgevoerd aan de noordzijde van het fietspad omdat dit vanuit het oogpunt van natuurwaarden het meest wenselijk is

Voor het gehele fietstracé is een bomenonderzoek uitgevoerd. Zie tabel

De monetaire waarde van alle bomen, met uitzondering van twee bomen is afgerond in totaal € 370.000,-.

De voorgenomen plannen hebben op acht bomen een neutrale invloed. Deze acht bomen staan op ruime afstand van de voorgenomen ingrepen. Op 31 bomen is de invloed ‘licht negatief’. Dat komt omdat er een kans is op schade aan de boven- en ondergrondse delen van de boom en kwaliteitsverlies van de groeiplaats. Door beschermende maatregelen te treffen, kan dit voorkomen worden of beperkt tot wat de bomen nog goed kunnen verdragen.

Op 32 bomen is de invloed ‘negatief’. Dit komt omdat ernstige schade aan de wortels en kwaliteitsverlies van de groeiplaats ontstaat door de voorgenomen ingrepen.

Op 11 bomen hebben de voorgenomen plannen een ‘zeer negatieve’ invloed. Dit omdat de bomen op of in de strook van de geplande kabelsleuf of faunakeerwand of zeer dicht op het te ontgraven fietspadcunet staan. Deze bomen worden gekapt. Voor twee bomen (Fraxinus excelsior, gewone Es) is reeds een kapaanvraag ingediend in verband met de aanleg van een bussluis. Voor de overige 9 bomen wordt in een later stadium een kapvergunning aangevraagd. Er worden ter compensatie 17 bomen herplant.

De 39 ‘neutraal’ of ‘licht negatief’ beoordeelde bomen kunnen duurzaam behouden blijven zonder aanpassingen in het ontwerp of de uitvoeringswijze. Maar de bomen en hun groeiplaatsen moeten goed worden beschermd. De 32 ‘negatief’ beoordeelde bomen kunnen alleen duurzaam behouden blijven als maatregelen worden getroffen om ernstige wortelschade en kwaliteitsverlies van de groeiplaatsen te voorkomen. De elf ‘zeer negatief’ beoordeelde bomen kunnen bij de gegeven planvorming niet duurzaam behouden blijven. Om de 32 ‘negatief’ beoordeelde bomen duurzaam te behouden, zijn specifieke maatregelen nodig. Deze maatregelen worden ook wel boomvriendelijke alternatieven genoemd. In een later stadium worden deze maatregelen verder toegelicht.

Het plangebied ligt in de attentiezone waterhuishouding. In het kader van onderhavig planvoornemen wordt de waterhuishouding beschermd en wordt aangetoond dat het initiatief geen negatief effect heeft op de hydrologische instandhoudingsdoelen van het hierbinnen gelegen Natuur Netwerk Brabant.

Verhoging dijk

In april 2023 heeft het projectteam overleg gehad met het Waterschap De Dommel. Het Waterschap De Dommel heeft aangegeven dat de dijk in de Klotputten verhoogd moet worden op basis van de klimaatontwikkelingen 2050. De opgave van het verhogen van de dijk is in combinatie met de twee faunapassages verwerkt in het ontwerp. Op verschillende plaatsen zijn kleine aanpassingen aan het fietspad en de dijk aangebracht om bomen te behouden (zie schets).

Fauna

Op basis van de Natuurtoets is gebleken dat het projectgebied een potentieel geschikt biotoop biedt voor vogels (boomvalk, grote gele kwikstaart, ransuil, sperwer en algemene broedvogels), vleermuizen, grondgebonden zoogdieren (bever, bunzing, otter en wezel), levendbarende hagedis, alpenwatersalamander en de grote weerschijnvlinder. Om deze reden is er enkel op deze soort(groep)en een potentieel effect aan de orde. De onderstaande effectbeoordeling richt zich alleen op deze soort(groep)en. Overige beschermde soorten zijn uitgesloten en ondervinden geen effect van het voornemen.

Negatieve effecten als gevolg van de kap van de bomen op nestplaatsen van vogels met jaarrond beschermde nesten worden niet verwacht. Negatieve effecten op broedende eksters worden voorkomen door, in de directe omgeving van het nest te werken buiten de broedperiode van de ekster. Negatieve effecten op overige broedende vogelsoorten worden voorkomen door te werken buiten de broedperiode.

Het fietspad in het gebied Hanevoet is middels bord G13 aangewezen tot onverplicht fietspad waardoor brom- en snorfietsers en speed pedelecs niet zijn toegestaan op dit gedeelte. Hierdoor zijn negatieve effecten als gevolg van geluidsoverlast uitgesloten.

Vleermuizen

In de directe omgeving van het projectgebied kunnen vliegroutes en foerageergebieden van vleermuizen aanwezig zijn. Negatieve effecten op verblijfplaatsen van vleermuizen door de kap van de bomen worden niet verwacht. Door het gebruik van nachtelijke verlichting in de realisatiefase en de gebruiksfase kunnen in de omgeving aanwezige individuen worden verstoord. 

Wanneer de lampen naar beneden worden gericht is de lichtverstoring op vleermuizen minimaal. Uit onderzoek blijkt daarnaast dat gewone dwergvleermuizen en laatvliegers ook verlichting langs fietspaden opzoeken in de loop van de nacht.

Zoogdieren

Middels het uitgevoerde nader onderzoek is de aanwezigheid van de bever en de otter in het plangebied/ dan wel binnen de invloedssfeer van de geplande werkzaamheden vastgesteld. Voor desbetreffende soorten zijn nader te specificeren mitigerende maatregelen benodigd alsmede een ontheffing voor de Wet natuurbescherming om de werkzaamheden uit te kunnen voeren.

Amfibieen

Middels het uitgevoerde nader onderzoek is de aanwezigheid van de Alpenwatersalamander in het plangebied/ dan wel binnen de invloedssfeer van de geplande werkzaamheden vastgesteld. Voor desbetreffende soort zijn nader te specificeren mitigerende maatregelen benodigd alsmede een ontheffing voor de Wet natuurbescherming om de werkzaamheden uit te kunnen voeren.

Wil Busink, Stichting Stadsnatuur Eindhoven is door TGE ingeschakeld en dan met name om maatregelen te bespreken om de paddentrek te beschermen.

Hiervoor wordt gerealiseerd;

Een aantal paddentunnels over zo’n 400 meter onder het verbrede fietspad. Een aantal geleidingsschermen (aan de bovenkant open). Tijdens het paddentrekseizoen dienen waarschuwingsborden aangebracht te worden. Tijdens vorstperiodes dient er op het traject waar de paddentrek jaarlijks plaatsvindt niet met zout te worden gestrooid. De gemeente zal worden gevraagd om met een andere vorm van gladheidsbestrijding te komen.

Naar aanleiding van het natuurwaardenonderzoek heeft een extra terreinbezoek plaatsgevonden waarbij de maatregelen met Gemeente Eindhoven en Trefpunt Groen Eindhoven (TGE) verder zijn besproken en waarbij de toepassingsmogelijkheden van deze maatregelen verder zijn onderzocht. In het natuurwaardenonderzoek zijn eenmalige en lange termijn maatregelen genoemd. De bevindingen vanuit het terreinbezoek zijn hieronder kort toegelicht.

De eenmalige maatregelen zijn als volgt:

• Tijdens werkzaamheden fietspad ontoegankelijk maken d.m.v. paddenschermen
• Inzaaien bermen Faunapassage(s)
• Dood hout (waaronder takkenhopen) terugbrengen in de directe omgeving
• Opstellen Ecologisch Werkprotocol ter bescherming van bomen
• Plaatsing oeverzwaluwwand/ijsvogelwand Bijenburcht en/of zandige delen creëren
• Talud langs wateren aanpassen (talud verflauwen)

De lange termijn maatregelen zijn als volgt:

• Aanpassen maaibeheer
• Snoeibeheer bomen aanpassen (gefaseerd snoeien)
• Onderhoud oeverzwaluwwand/ijsvogelwand
• Bewoners stimuleren tot vergroenen en/of het plaatsen van soort-specifieke kasten.

Bovenstaande mitigerende en versterkende maatregelen zullen worden uitgevoerd.

Afweging

In oktober van 2022 is door TGE een positief advies afgegeven met een heel duidelijke mits:  er zou nog een ecologisch vervolgonderzoek plaatsvinden.

Uiteindelijke  verwezenlijking van deze fietsverbinding heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Vanuit het oogpunt van flora en fauna is TGE nauw betrokken geweest bij dit project. Mede vanuit onze inzet, en gebruikmakend van de kennis en kunde binnen onze achterban, zijn er goede voorzieningen getroffen in bijvoorbeeld aanpassingen om bomen te sparen en de aanleg van twee faunapassages onder het fietspad.

In de plannen is getracht de natuur zoveel mogelijk te ontzien. In het kader van instandhouding natuur is het de bedoeling dat de landschapsstructuur wordt versterkt: het bestaande groen wordt waar mogelijk in stand gehouden, versterkt en uitgebreid. Er is voldoende rekening gehouden met de natuurwaarden in het plangebied. TGE vindt dat het opgeleverde inrichtingsplan daarom getuigt van voldoende kwaliteit.

Conclusie

TGE staat positief tegenover voorgenomen bestemmingsplanwijziging met inachtneming van alle voorgestelde compenserende maatregelen.