Aanleiding 

Sinds 2018 wordt een nieuw fietstracé besproken om de verbinding de Run, het Maxima Medisch Centrum en de High Tech Campus goed te ontsluiten tot aan station Geldrop. Fietsverkeer op deze verbinding wordt verwacht te blijven toenemen de komende jaren, voornamelijk door woon-werk verkeer van en naar ASML. In 2018 heeft gemeente Eindhoven meerdere tracés laten onderzoeken door Antea, waarna er 2 realistische scenario’s over bleven. Beide tracés lopen over de Ulepas, en vervolgens ten noorden respectievelijk ten zuiden van de Hanevoet plas. In 2019 heeft Trefpunt Groen Eindhoven geadviseerd voor het tracé ten Noorden van de Hanevoet plas, om het natuurgebied rondom de Dommel, onderdeel van het natuurnetwerk Brabant, voor een deel te respecteren en te sparen. 

Het noordelijke tracé is vervolgens in september 2019 besproken met bewoners van de wijk Ooievaarsnest. Zij waren geen voorstander van een fietspad door hun wijk, en opperden een alternatieve route langs de snelweg. De gemeente heeft ook dit tracé onderzocht, maar dit bleek niet haalbaar. De ligging is nogmaals besproken met bewoners van de wijk Hanevoet. Zij maken recreatief gebruik van het gebied, en vrezen door het fietspad tussen hun huizen en het recreatiegebied onveilige situaties. Ze hebben zich heel sterk uitgesproken tegen het noordelijk tracé. 

8 oktober 2020 heeft er opnieuw overleg plaatsgevonden met TGE over de mogelijkheden van beide routes, waarbij de focus met name lag op de zuidelijke route. 

Argumentatie TGE 

Op 15 oktober 2020 heeft TGE hierover overleg gehad met haar achterban. Hieruit bleek dat iedereen tegen het plan langs de zuidelijke route is: Het is het zoveelste (ophanden zijnde) project dat plaatsvindt in het Natuur Netwerk Brabant en tevens niet strookt met het Groenbeleidsplan uit 2017 van de gemeente Eindhoven.  

De Dommel is in de jaren 90 aangewezen als ecologische verbindingszone door de provincie Noord-Brabant. Als het goed kan functioneren, biedt de zone een verbindingsroute voor flora en fauna tussen natuurkerngebieden in de provincie. Nog steeds wordt de realisatie van dit beleid nagestreefd via het Natuur Netwerk Brabant. Het houdt in dat, in stedelijk gebied, 50 meter van de oever vrij moet zijn voor natuur langs de Dommel. In het geval dat dit niet overal lukt, dienen er “stapstenen” gerealiseerd te worden, waar de natuurlijke oevers op gezette afstanden van elkaar verbreed worden, op een manier dat planten, vogels, amfibieën, zoogdieren, vlinders, en libellen de stap kunnen overbruggen. Daarbij geldt een minimum van 1 ha per strekkende kilometer. 

De ecologische verbindingszone dient gerealiseerd te worden door de gemeente in samenwerking met het lokale waterschap. Aangezien de Dommel zo’n groot deel door gemeente Eindhoven loopt, verwachtte TGE dat deze 2 instanties inmiddels wel een visie zouden hebben op de realisatie van deze verbindingszone. In plaats daarvan, worden wij geconfronteerd met losse projecten rondom de Dommel. Uitbreiding van VONK, ontwikkelingen in de Wielewaal, bouw van The Edge, en nu het snelfietspad. Hoewel alle losse projecten wellicht goeddoordacht en acceptabel zijn, missen zij samenhang in een visie rondom de Dommel om zijn functie als ecologische verbindingszone te realiseren. Een ecologische verbindingszone is immers zo sterk als zijn zwakste schakel. 

Ook de huidige snelfietsroute is integraal bekeken en goed voorbereid door de gemeente, daar willen wij niets aan afdingen. Echter zal het fietspad afbreuk doen aan de kwaliteit en effectiviteit van het gebied. In overeenstemming hiermee, noemt het oorspronkelijke onderzoeksrapport naar de verschillende fietstracés, van Antea, dat “significant negatieve effecten op de wezenlijke kenmerken en waarden van het Natuur Netwerk Brabant niet kunnen worden uitgesloten”, en dat de ontwikkeling in strijd is met de waarden van de groen blauwe mantel. In 2019 heeft TGE geadviseerd dat het tracé ten noorden van de Hanevoetplas acceptabel zou zijn. Hoewel voor een korter deel, loopt dit tracé echter nog steeds gedeeltelijk langs de Dommel. Gezien de recentelijke ontwikkelingen in het Natuur Netwerk Brabant, hierboven genoemd, gezien de benodigde kap van ongeveer 15 waardevolle bomen, en gezien de weerstand van de omwonenden, wil TGE ook hiermee niet meer instemmen zonder een overkoepelend plan. 

Tenslotte willen wij als TGE nog refereren naar het Flora en Fauna onderzoek dat gedaan is op genoemde fietstracés, in het kader van de Wet Natuurbescherming. Hierin stelt Ecológica dat er geen beschermde soorten geconstateerd zijn langs de potentiële fietstracés. Dit trekken wij niet in twijfel, echter wijzen wij erop dat veel soorten de route gebruiken als migratieroute. Zij zullen de verbindingszones niet gebruiken voor vestiging of lang verblijf, waardoor het ook niet te verwachten is dat soorten zich gemakkelijk zullen laten zien. Daarbij komt dat de verbindingszone niet enkel is bedoeld om bedreigde diersoorten te verbinden tussen natuurkerngebieden. Ook het versterken van populaties van niet-bedreigde soorten is essentieel voor een sterke ecologie. Iets dat we, gezien de verandering van ons klimaat, hard nodig zullen hebben naar de toekomst toe.  

Conclusie 

Trefpunt Groen Eindhoven is, uiteraard, groot voorstander van het stimuleren van het gebruik van de fiets en het OV, en daarmee gepaard gaande infrastructurele vernieuwingen dan wel aanpassingen. Echter zien wij recentelijk veel projecten die in strijd zijn met de waarden van het Natuur Netwerk Brabant, en in strijd met het Groen Beleidsplan van de gemeente Eindhoven. Doordat TGE betrokken wordt in deze losstaande projecten, voelen wij dat wij niet meer kunnen doen dan de achteruitgang van natuur enigszins te remmen. De optelsom van de vele ontwikkelingen zal alsnog desastreus uit kunnen pakken voor de natuur. Dat moet de gemeente niet willen, en daar voelen wij ons op dit moment machteloos in. TGE vraagt daarom om in gesprek te komen over een algehele visie op de realisatie van het Natuurnetwerk Brabant als ecologische verbindingszone door Eindhoven. Wij vragen de gemeente om beleid te formuleren, in samenwerking met het waterschap, en hiernaar te handelen. TGE staat open voor het mee vormgeven van dergelijk beleid, en staat als eerste in de rij om er handen en voeten aan te geven. Op zo’n manier kunnen we, in plaats van achteruitgang te remmen, gaan voor vooruitgang en ontwikkeling van de natuur in de stad.  

En wie weet, past een snelfietsroute langs de Dommel straks goed in het overkoepelende plan…