Kapadvies Antoon Coolenlaan 1a, Brabant Water

Het advies luidt: positief Het betreft de kap van 350 bomen op het terrein van Brabant Water (Antoon Coolenlaan 1a) in verband met de realisatie van een nieuw zuiveringsgebouw en de hiervoor benodigde werkzaamheden kabels en leidingen. Daar waar dit een omvangrijke kapaanvraag betreft in een gevoelig gebied heeft Trefpunt Groen Eindhoven de tijd genomen de aanvraag en het advies voor te bespreken met belanghebbende aangesloten groepen.

Aanleiding

In de hoek van de Aalsterweg en Antoon Coolenlaan ligt de drinkwaterproductielocatie van Brabant Water. In figuur 1 is deze locatie met een oppervlak van ca. 9,1 ha weergegeven. Om in de toekomst te kunnen voorzien in de groeiende vraag naar drinkwater in Eindhoven, moet Brabant Water de productiecapaciteit vergroten. Ook zijn er relatief veel bruinwaterklachten in Eindhoven. Om dit op te lossen, moet de drinkwaterkwaliteit worden verbeterd en dit vraagt vernieuwing van het productieproces. Het aanpassen en uitbreiden van de huidige productiefaciliteiten is geen duurzame en toekomstbestendige optie. Daarom dient een nieuwe zuivering op de locatie gerea-liseerd te worden. Gedurende de bouwperiode kan de huidige zuivering ongestoord door draaien en nadat de nieuwe installatie is opgeleverd kan de huidige installatie uit bedrijf worden genomen.

Naast de nieuwbouw van de zuivering vinden er ook andere ingrepen plaats op en rondom de locatie ter verbetering en vernieuwing van de drinkwatervoorzieningen.

Om de nieuwe voorzieningen te realiseren naast de bestaande voorzieningen, dienen delen van het terrein in gebruik te worden genomen die momenteel niet actief in gebruik zijn, zoals bestaand bosgebied. Ook dienen, ten behoeve van het leggen van nieuwe kabels en leidingen, individuele bomen gekapt te worden.

Locatie nieuw- en oudbouw

Terreinvisie

Voor het totale terrein wordt een terreinvisie opgesteld. Het zuidwestelijke deel van het terrein, daar waar nu het filtergebouw en de spoelwaterterugwinning staan, zal opnieuw worden ingericht. Hier zal een parkachtige inrichting, met een centrale waterpartij van ca. 2010 m² , het toekomstige beeld gaan bepalen. Voor een zachtere, meer landschappelijke overgang aan de Antoon Coolenlaan wordt het lage hekwerk bij het politibureau verwijderd en worden ca. 8 bomen geplant in nieuwe onderbeplanting. Over het gehele terrein zal aanplant van nieuwe bomen gepaard gaan met het planten van onderbegroeiing en zal verharding zoveel mogelijk plaatsmaken voor halfverharding en groen

Kapaanvraag

Om inzicht te krijgen in welke bomen gekapt moeten worden, is geïnventariseerd welke werkzaamheden waar plaats zullen vinden. Tevens zijn de mogelijk relevante bomen ingemeten. Op basis hiervan is bepaald welke bomen gekapt dienen te worden. In totaal wordt er voor 350 bomen een kapvergunning aangevraagd om de nieuwbouw en werkzaamheden mogelijk te maken. Hiervan kunnen 17 bomen mogelijk behouden worden worden door te verwijderen leidingwerk plaatselijk te laten zitten of te verwijderen met behoud van de bomen. Alle bomen uit de kapaanvraag zijn zorgvuldig ingemeten, genummerd, beoordeeld en getaxeerd door ‘De Essentie BV’. Naast het kappen van bomen dient er ca. 1.000 m² struweel (bosplantsoen en sierplantsoen) verwijderd te worden; deze is ook meegenomen. Tevens is voor 26 individuele bomen op het terrein een Boom Effect Analyse (BEA) opgesteld. Deze bomen staan in de nabijheid van (huidige en toekomstige) leidingtracés waar gewerkt zal gaan worden. Om deze reden is het effect van de werkzaamheden op de bomen inzichtelijk gemaakt. Uit de BEA volt dat 15 bomen duurzaam behouden kunnen worden. Van de overige 11 bomen dienen er 2 in ieder geval gekapt te worden en wordt voor 9 bomen onderzocht of deze door te nemen maatregelen duurzaam behouden kunnen blijven. Zekerheidshalve zijn deze 9 bomen wel meegenomen in de kapvergunning. Afbeelding 4 is een overzichtstekening van de 350 te kappen bomen en het te verwijderen struweel.

Afweging

De aanleiding voor deze kapaanvraag heeft een duidelijk maatschappelijk belang: zekerheid en gezondheid aangaande de drinkwatervoorziening voor Eindhoven. Dit maakt een ruimtelijke ingreep in dit gebied rechtvaardig en acceptabel. Om tot een advies te komen is gekeken naar de zorgvuldigheid waarmee binnen het project is omgegaan met het bestaande groen en naar hetgeen wat terug zal komen voor de te kappen bomen (het compensatieplan).

Zorgvuldigheid

Een zorgvuldige besluitvorming wil zeggen dat alle mogelijke alternatieven zijn onderzocht. Trefpunt Groen Eindhoven heeft bij Brabant Water inzicht gevraagd in het afwegingsproces en deze gekregen. De enige alternatieve locatie voor de nieuwbouw is de zuidoosthoek van het terrein. Echter, in dat geval komt het nieuwe zuiveringsgebouw dichter bij de woningen aan de Aalsterweg te liggen. Ook is dan een groter leidingnet tussen nieuwbouw en reinwaterkelders benodigd; dit leidt tot een minder efficiënte en minder duurzame constellatie. Bovendien is het bos is de zuidoosthoek een ouder bos (met meer waardevolle oude bomen) dan het bos op de nu gekozen locatie. Trefpunt Groen Eindhoven heeft de bestaande bomen ter plaatse bekeken en de rapporten van ‘De Essentie BV’ bestudeerd. Ca. 70 procent van de te kappen bomen maakt onderdeel uit van het bosperceel aan de Willem Elsschotlaan waar het nieuwe zuiveringsgebouw is gepland (afbeelding 5). De bomen staan hier zeer dicht op elkaar en zijn als ‘stengels’ omhoog gegroeid. Individueel zijn de bomen weinig waardevol en ook als bos is het perceel niet heel interessant vanwege afwezigheid van een kruiden- en tussenlaag waardoor het weinig aantrekkelijk is voor vogels en kleine zoogdieren. Tijdens het veldbezoek door Ecologica zijn dan ook geen vogels met jaarrond beschermde nesten aangetroffen. Wel zijn twee paarverblijfplaatsen van de gewone dwergvleermuis aangetroffen in te kappen bomen in dit bos. Hiervoor dient een mitigatieplan opgesteld te worden om overtreding van de Wet natuurbescherming te voorkomen. De grootste boomwaarde zit in de solitaire bomen, de rijbomen en de parkbomen op het terrein. Hieronder zijn veel eiken (met name zomereiken en een enkele moeraseik en Amerikaanse eik), een waardevolle beuk en een kastanje.

Het merendeel van de te kappen bomen verkeert in een redelijke tot goede conditie en hebben bij ongewijzigde omstandigheden een levensverwachting van meer dan 15 jaar. Het kappen van de bomen is het directe gevolg van de werkzaamheden voor het nieuwe zuiveringsgebouw. De kap valt hierom onder een rode reden. Concreet betekent dit dat de totale boomwaarde gecompenseerd dient te worden. Trefpunt Groen Eindhoven is blij dat middels een Boom Effect Analyse het duurzaam behoud van bomen individueel is onderzocht. 17 van de bomen uit de kapaanvraag kunnen mogelijk worden ingepast. Hieronder zijn enkele waardevolle zomereiken (nr. 406, 417 en 422). Indien deze bomen middels boombesparende maatregelen aan de groeiplaats behouden kunnen blijven dan moet men dit ook doen.

Ecologisch onderzoek

Met het oog op de voorgenomen werkzaamheden en de te kappen bomen zijn diverse ecologische onderzoeken uitgevoerd: -        Een ecologische quick scan (februari 2019) -        Een nader onderzoek naar kleine marterachtigen (oktober 2019) -        Een nader onderzoek naar vleermuizen (december 2019) -        Mitigatieplan gewone dwergvleermuis (december 2019)

In relatie tot de te kappen bomen dienen mitigerende maatregelen genomen te worden gerelateerd aan het verwijderen van de twee aangetroffen paarverblijfplaatsen van de gewone dwergvleermuis. Hiervoor is reeds een mitigatieplan opgesteld door ecologisch adviesbureau Eco Assist. TGE heeft met tevredenheid kennisgenomen van dit mitigatieplan. Daar waar verder geen jaarrond beschermde nesten van vogels zijn aangetroffen en vaste rust- en verblijfplaatsen van kleine marterachtigen tevens zijn uitgesloten is er vanuit de Wet natuurbescherming geen aanleiding om de kap tegen te houden. Desalniettemin dient voldaan te worden aan de zorgplicht en dienen de (kap)werkzaamheden plaats te vinden buiten het broedseizoen.

Compensatieplan

De 350 te kappen bomen vertegenwoordigen tezamen een waarde van €206.907,05.  De waarde van de te verwijderen struwelen bedraagt €17.660,00. De totale waarde van de te kappen bomen en het te verwijderen struweel bedraagt derhalve €224.567,05. De waarde van de te kappen bomen en het te verwijderen struweel wordt door Brabant Water binnen het plangebied gecompenseerd door aanplant van nieuwe bomen.  Deze compensatie maakt onderdeel uit van de totale terreinvisie waarbij naast nieuw aan te planten bomen wordt geïnvesteerd in het ontwikkelen van natte natuur en een meer beleefbare terreininrichting. Het compensatieplan voorziet in aanplant van ca. 229 bomen met een mix van de volgende soorten:

Voor de positionering van de nieuwe bomen is zorgvuldig gekeken naar toekomstbestendige groeiplaatsen. Hierbij is rekening gehouden met een uiteindelijk kroonprojectie met een diameter van minimaal 8 meter voor de bomen. De waarde van het compensatieplan, aanplant van 229 bomen, inclusief onderbeplanting en 3 jaar nazorg,  is getaxeerd op €324.733,-. Hiermee wordt ruim voldaan aan de compensatieplicht zoals bedoeld in de Verordening Bomen 2015 van de gemeente waarbij de compensatiewaarde minimaal gelijk moet zijn aan de te kappen boomwaarde (€224.567,05 in het geval van deze aanvraag).

Nadere uitwerking compensatieplan

Bovenstaand concept compensatieplan vraagt nog om een nadere uitwerking. Trefpunt Groen Eindhoven wordt graag betrokken in het proces om tot een definitief compensatieplan te komen, waarbij de waarde van de investering ten minste €224.567,05 dient te bedragen.  Daar waar de realisatie van de compensatie vanwege de gefaseerde werkwijze niet binnen de reguliere termijn van 3 jaar kan geschieden adviseert TGE de gemeente Eindhoven om het de compensatiewaarde van €224.567,05 gelabeld te storten in het bomencompensatiefonds van de gemeente Eindhoven. Na goedkeuring van het definitieve compensatieplan kan Brabant Water het compensatiebedrag terug ontvangen ter uitvoering van het plan. Het opnemen van een voorwaarde in de vergunning met juridische grond ter uitwerking en uitvoering van het compensatieplan is, indien mogelijk, een meer klantvriendelijk alternatief.

Conclusie

Gelet op de maatschappelijke aanleiding, het zorgvuldig afwegingsproces en het concept compensatieplan kan Trefpunt Groen Eindhoven instemmen met de kap en compensatie op het terrein van Brabant Water waarmee voorzien kan worden in een nieuw zuiveringsgebouw voor de toekomst. Trefpunt Groen Eindhoven