Kapadvies TU Sportcomplex

Resultaat: Positief
Type: Kapadvies
Jaar: 2022
Kapadvies TU Sportcomplex

Advies: positief, mits...

Aanleiding

Het betreft de kap en compensatie van 27 bomen ten behoeve van de uitbouw van hetsportcomplex van de TU Eindhoven.De locatie is in principe beschermd tegen nieuwbouw binnenhet Groen Beleidsplan van de gemeente Eindhoven vanwege zijn landschappelijke ligging in het Dommeldal. Deze bescherming is meegenomen en vertaald naar het bestemmingsplan. huidige plan kon echter toch doorgang vinden via een zogenaamde “kruimelregeling”, omdat het enkel gaat om een uitbouw. Een bestemmingsplan wijziging kon daarmee voorkomen worden. Helaas heeft dat ook tot gevolg dat TGE niet om tafel heeft gezeten over de bouwplannen, tot aan de kapaanvraag die nu is ingediend. Het gaat om een uitbreiding van het bouwvolume (roze in afbeelding 1), en veranderde terreininrichting (blauw in afbeelding 1). Zo komt er een nieuwe toegangsweg aan de noordwestzijde, een inrit met parkeerplaats aan de noordoost zijde, en een aanpassing van de huidige keerwand aan de zuidzijde in verband met de toegangsroute voor hulpdiensten.

Afbeelding 1. Sportcomplex op het TU/e terrein met in roze de locatie van de voorgenomen uitbreiding van het gebouw, en in blauw de locaties waar de terreininrichting aangepast wordt.  

Vanwege de complexiteit van de kapaanvraag in combinatie met de wens om op korte termijn te starten met de bouw, heeft TGE in een korte periode een intensief proces doorlopen met de TU/e zowel als de gemeente. Gezien de locatie aan de Dommel hecht TGE vooral belang aan de landschappelijke inpassing en ecologische waarde van het groen. 

Afweging 

Er is een Boom Effect Analyse uitgevoerd op de locatie, die concludeerde dat op basis van het ontwerp 27 bomen niet inpasbaar zijn (zie afbeelding 2).  

Afbeelding 2. Overzicht oordeel inpasbaarheid.  

Een overzicht van de te kappen bomen: 

Afbeelding 3. Boomgegevens van de te kappen bomen. 

Naast de 27 te kappen bomen, staan er nog 25 bomen op de planlocatie die behouden kunnen blijven (mits de boom-beschermende randvoorwaarden in acht worden genomen die de Boom Effect Analyse meegeeft).  

In de lijst met boomgegevens is te zien dat er 8 bomen de status “waardevol” hebben vanwege hun leeftijd (50 jaar of ouder). Vanuit de Verordening Bomen van de gemeente mogen deze alleen wijken voor een maatschappelijk belang, en moeten alternatieven overwogen zijn maar niet mogelijk gebleken. De TU/e geeft hiertoe aan dat uitbreiding en renovatie van het sportcomplex noodzakelijk is voor het groeiende aantal studenten op de TU en daarom ook het groeiende aantal studenten dat gebruikt maakt van de sportfaciliteiten. Een groei van 14.000 naar 18.000 sportkaarthouders wordt verwacht. Voor het ontwerp van de uitbreiding is verder veel teruggegrepen naar het oorspronkelijke cultuurhistorische ontwerp van Rietveld, die vooral gebruik maakte van horizontale lijnen en minder de hoogte in.  

De maatschappelijke meerwaarde van de uitbreiding is TGE duidelijk, mits het niet ten koste gaat van de groene en ecologische functies die de planlocatie heeft. Omdat aanpassingen van het bouwvolume in dit stadium niet meer mogelijk waren, heeft TGE zich vooral gefocust op een kwalitatief compensatieplan.    

Compensatieplan 

Het compensatieplan bestaat uit enkele nieuw aan te leggen boomstructuren, zoals bomenrijen aan de west en oostkant van het sportcomplex. Aan de hand van overleggen met TGE en de afdeling Groen van de gemeente Eindhoven heeft de TU/e verder meerdere aanpassingen gemaakt in hun compensatieplan:    

  1. De plantkeuze voor de compensatie was eenzijdig en sloot niet aan bij het omliggende landschap (bosgebied). Dat is aangepast; het compensatieplan beschikt nu over een variatie aan inheemse boomsoorten zoals eik, berk, els en lijsterbes. Ook komen er walnotenbomen en 2 suikeresdoorns bij de nieuwe ingang aan de noordzijde. Zie het plan met boomsoorten in de illustratie hieronder.  
  1. Bomen waren gepland in gazon, wat niet past in een natuurlijk landschap. Ook ecologisch gezien hebben bomen in gazon minder waarde. Het aangepaste plan bevat onder de bomen inheems bosplantsoen zoals hazelaar, meidoorn, gelderse roos en krentenboom. Alleen aan de westkant wordt een optimum gezocht om onderbegroeiing niet ten koste van de sociale veiligheid te laten gaan. Aan die kant zijn doorkijken gewenst. 
  1. De aanplantmaat van de nieuwe bomen wordt aangepast naar de standaardmaat van 20-25cm stamomtrek.  
  1. Inbouwvoorzieningen voor gebouw-bewonende soorten als vleermuis en mus waren nog niet gepland in het nieuwbouwplan. Dit bleek ook niet mogelijk in de nieuwbouw omdat de materiaalkeuze geen inbouwvoorzieningen toelaat. Wel worden er nu duurzame nestkasten en vleermuisvoorzieningen opgehangen aan het huidige gebouw. Dat is suboptimaal, maar akkoord aangezien er geen andere optie lijkt te zijn.  
  1. Aan de noordkant van het sportcomplex gaat veel groen en bomen verloren, waardoor de strook kwaliteit verliest en ongeschikt wordt voor bepaalde ecologische functies, zoals als leefgebied voor zangvogels en als migratieroute voor vleermuizen en eekhoorns. Deze functies zijn moeilijk op te vangen zonder het bouwvolume aan te passen. Desalniettemin is het een belangrijk punt omdat het uitgebouwde sportcomplex de verbinding blokkeert tussen bosgebieden aan de west en oostkant die behoren tot het Natuur Netwerk Brabant. Hoewel de TU/e het voorstel heeft gedaan om de smaller geworden strook aan de noordkant aan te vullen met bomen en struiken, zien we dit niet als een realistisch plan aangezien de ondergrondse groeiruimte te beperkt is door de nieuwbouw. Het is daardoor onwaarschijnlijk dat de nieuwe aanplant de kwaliteit zal krijgen die noodzakelijk is voor de ecologische functies. Om toch door te kunnen gaan met de bouw, hebben we een compromis gesloten:  
  • In de noordelijke strook worden bomen nog niet fysiek gecompenseerd, maar wordt financieel gecompenseerd door middel van een storting in het Bomen Compensatie Fonds. In het kader van de Verordening Bomen wordt daarbij een factor 5  opgelegd omdat het TU terrein deel uitmaakt van het Centrumgebied. Het te storten bedrag komt dan neer op zo’n 144.000 EUR. Het bedrag wordt teruggestort wanneer binnen 3 jaar een passend compensatieplan is opgesteld.  
  • In de tussentijd gaat de TU, in samenwerking met de gemeente en TGE, op zoek naar een passende compensatie. Expertise van een ecoloog is noodzakelijk om te kijken of de gewenste ecologische functies nog gefaciliteerd kunnen worden in de resterende strook groen van zo’n 4 meter breed. Als het niet mogelijk is, zoeken we naar opties langs de zuidkant van het complex, langs de Dommel. Hierbij moet afstemming gezocht worden met Waterschap de Dommel. Zij nemen het beheer van deze strook voor hun rekening.    

Wet Natuurbescherming 

In het kader van de Wet Natuurbescherming is een ecologisch onderzoek op de locatie uitgevoerd. 

In een zomereik ten noordwesten van het sportcomplex is een nest aangetroffen dat mogelijk van een eekhoorn is. Deze boom wordt niet gekapt. Ook in een hulst is een mogelijk eekhoornnest aangetroffen. De hulst moet wel wijken voor de huidige ontwikkeling. Eekhoornnesten zijn beschermd onder de wet natuurbescherming. Daarom wordt er nog aanvullend onderzoek gedaan naar het nest en zo nodig een ontheffing aangevraagd. Deze worden onderdeel van de bouwvergunning. 

Ook zijn er vleermuisverblijfplaatsen geconstateerd in het gebouw. In het najaar van 2019 zijn daarom al 16 vleermuiskasten opgehangen aan het gebouw als tijdelijke voorziening. Als permanente compensatie worden vier stootvoegen open gefreesd in een andere geven in het gebouw. Zo komt er toegang voor vleermuizen tot de spouwmuur. De acties voor de mitigatie worden nog beschreven in een ecologisch werkprotocol dat onderdeel is van de bouwvergunning.   

Conclusie 

Bij het plan voor het studentensportcomplex is een suboptimaal proces doorlopen, dat waarschijnlijk ook voor niemand een optimaal resultaat heeft opgeleverd. De noodzaak van “beginspraak”, zoals we dat normaalgesproken toepassen, is ons weer bevestigd. Partijen  hebben afgesproken het samenspraak proces in het vervolg anders in te vullen, zodat al in de juiste fase plannen integraal bekeken kunnen worden.  

Voor nu hebben we een acceptabel compromis geformuleerd, waarbij het fysieke compensatieplan deels akkoord is, en er deels financieel wordt gecompenseerd totdat een passende ecologische oplossing wordt gevonden. Uitgangspunt blijft dat er een ecologische verbinding moet blijven bestaan tussen de oost- en westkant van het terrein voor met name eekhoorns en vleermuizen. Over de compensatie zullen TGE en de TU/e contact onderhouden. 

Uitgelichte afbeelding: Bea Straver