Pro Forma advies De Koppele
Het advies luidt: negatief
Dit advies betreft een toetsing aan de Verordening Bomen 2015 (gemeente Eindhoven) en aan wetgeving over bomen zoals die in heel Nederland geldt. t.a.v. mogelijke kap van ca. 100 zuilvormige platanen in de straat De Koppele te Woensel Noord. In hieronder is het projectgebied gemarkeerd.
Aanleiding
Het projectgebied De Koppele wordt heringericht. Het regenwaterriool wordt vervangen en het gebied wordt opnieuw bestraat. Met deze herinrichting wordt tevens de inpasbaarheid van de 251 bestaande bomen onderzocht. Langs de rijbanen staan ca. 100 zuilvormige platanen. Tussen de flats staan onder andere iepen, zwarte populieren en meelbessen.
In het voortraject hebben enkele bewoners aangegeven last te ondervinden van de bomen in de vorm van bladval, wortelopdruk en takken die boven de voortuin hangen. Deze last schrijven bewoners met name toe aan de platanen langs de rijbaan die bewoners te groot vinden voor de straat.
In opdracht van de gemeente Eindhoven heeft Cobra boomadviseurs een inpasbaarheidsonderzoek uitgevoerd op grond waarvan keuzes gemaakt kunnen worden om de bomen te behouden dan wel te rooien en om handvatten te verkrijgen voor het ontwerp.
Trefpunt Groen Eindhoven is gevraagd om op grond van het inpasbaarheidsonderzoek en het aangegeven boombezwaar van bewoners (troep, overhangende takken, wortelopdruk en boomgrootte) eventuele kap te toetsen aan de Verordening Bomen 2015 van de gemeente Eindhoven en aan het Burgerlijk Wetboek.
Afweging
Uit het inpasbaarheidsonderzoek, opgesteld door Cobra adviseurs, blijkt dat de gemiddelde kwaliteit en vitaliteit van de bomen goed is. Over het algemeen hebben de bomen tussen de flats een levensverwachting van 6 tot 15 jaar en hebben de platanen langs de rijbaan een levensverwachting van 15 jaar of meer. Rekening houdend met de groeiplaatsen van de bomen blijkt het overgrote merendeel van de bomen goed inpasbaar. Voor duurzaam behoud van de platanen langs de rijbaan is het van belang dat de bomen een ruimere groeiplaats krijgen. De opsluitbanden moeten tenminste 50 cm richting het hart van de rijbaan worden verplaatst. Deze groeiplaatsverruiming komt ten gunste van de bomen en zal het probleem van wortelopdruk grotendeels verhelpen.
Nu we de inpasbaarheid van de bestaande bomen kennen kunnen we ons buigen over het aspect last/overlast van de bomen in relatie tot de Verordening Bomen 2015 (gemeente Eindhoven) en het Burgerlijk Wetboek. Trefpunt Groen Eindhoven heeft de situatie bestudeert en concludeert dat eventuele kap van de zuilvormige platanen langs de rijbaan om de last bij de bewoners weg te nemen in strijd is met de Verordening Bomen 2015 en het Burgerlijk Wetboek en wel om de volgende redenen:
• De hoofdreden om niet te kappen is feitelijk dat de platanen gezonde bomen zijn met een hoge levensverwachting in een straat die dit qua breedte ook aan kan. De keuze voor een zuilvormige plataan is destijds een goede keuze geweest om op termijn een redelijke verhouding tussen kroonbreedte en straatbreedte te kunnen garanderen. Naast het boombezwaar staat de boomwaarde als optelsom van verscheidene intrinsieke waarden (biodiversiteit, luchtkwaliteit, thermisch comfort, waterhuishouding etc.) en extrinsieke waarden (beeldkwaliteit, mentale gezondheid, economische waarde etc.). Gelet op de conditie, de toekomstverwachting, de omvang en de habitus van de platanen in de Koppele zullen de platanen een zeer hoge waardering krijgen vanuit de Verordening Bomen 2015; waardematrix bomen.
• Een tweede reden betreft de aard van de overlast. Het criterium overlast is een zeer lastig te formuleren begrip. Last, overlast en hinder zijn alleen subjectief te benaderen. De wetgever heeft hier een invulling aan gegeven vanuit het milieurecht (besloten in boek 5 BW, art. 37). Voor bomen komt dit grofweg neer op dat blad- en vruchtval geen criterium mag zijn. Ook vogels die nestelen in bomen (en de uitwerpselen) mogen niet gewogen worden. Wat overblijft in onderhavig geval is de opdruk van het trottoir.
• Een derde belangrijke reden is dat de bomen (ca. 35 jaar oud) er al stonden toen het merendeel van de bewoners hun intrek deden. Op grond van dit criterium stelt de Verordening Bomen 2015 dat bewoners redelijkerwijs de invloed/last van de bomen in hadden kunnen schatten.
• Tot slot kan op basis van de weigeringsgronden vanuit de Verordening Bomen 2015 geconcludeerd worden dat de belangen van kap niet opwegen tegen de belangen van behoud van de platanen. Vijf van de zes weigeringscriteria zijn van toepassing:
- Natuurwaarde: ja (geeft huisvesting aan vogels, vlinders en insecten
- Landschappelijke waarde: ja (geeft structuur aan de wijk)
- Cultuurhistorische waarde: nee
- Waarde van stads- of dorpschoon: ja (groene beeldkwaliteit)
- Waarde voor leefbaarheid: ja (waterberging, koelend effect, luchtkwaliteit
- Beeldbepalende waarde: ja (groene beeldkwaliteit)
Resumerend kan gesteld worden dat het boombezwaar van de bewoners in de Koppele geen aanleiding geeft om tot kap van de bomen over te gaan. Het boombezwaar weegt niet op tegen de waarde van de bomen op wijk- en stadsniveau. Zeker aangezien de bomen inpasbaar zijn in de voorgenomen herinrichting. De last van wortelopdruk is met deze herinrichting zelfs grotendeels te verhelpen door de groeiplaatsen te verruimen. De opsluitbanden zullen hiervoor tenminste 50 cm moeten opschuiven richting het hart van de rijbaan.
Conclusie
Het moge duidelijk zijn dat TGE geen gronden ziet om de bomen in de Koppele te kappen op basis van het boombezwaar zoals afgegeven door bewoners. Wet- en regelgeving verzetten zich tegen kap. Een bezwaar tegen een mogelijke kapvergunning zou vanwege de hierboven genoemde argumenten voor boombehoud juridisch zeer sterk staan. Daarnaast is de kans op precedentwerking bij kap in deze situatie groot. Vele straten en tuinen met bomen geven een gelijksoortige ‘last’. Naast de lust wordt dit algemeen voor lief genomen. Het verlenen van een vergunning geeft hierdoor een ongewenst signaal af. Advies; bomen inpassen conform het inpasbaarheidsonderzoek.
Joop van Hout en Lieke Stoffelen