Groen Café Filmspecial: The Dark Side of Bright Nights - Terugblik
De film ‘’The Dark site of Bright light’’ toont wat de desastreuze gevolgen kunnen zijn van te veel licht. Voor onze eigen gezondheid en die van dieren die sterk reageren op licht en zich soms met duizenden doodvliegen. Filmakers Tim Visser en Sander van Iersel gingen tijdens het afgelopen Groen Café in het Natlab na afloop in gesprek over hun motieven om de film te maken. Het begon bij hen met verbazing over de hoeveelheid licht om ons heen en dat de meeste mensen de melkweg niet meer kunnen zien. Ze hadden al veel foto’s over het licht in Eindhoven, maar bedachten dat de impact die licht heeft op het leven op aarde meer aandacht vraagt. Een film maken dan maar? Veel films over natuur zijn sprookjesachtige films over wild life, dat wilden ze niet. Nachtvervuiling moet in het bewustzijn terecht komen. We weten al dat het aantal insecten dramatisch terugloopt, waarbij de aandacht uitgaat naar stikstof, verdelgingsmiddelen en vergroten biodiversiteit, maar nog onvoldoende naar licht.
Licht heeft veel invloed
We wonen bijna allemaal op plekken die we lichtvervuilend kunnen noemen. Nachtelijk kunstlicht heeft grote gevolgen voor de natuur. De effecten van de verschillende kleuren zoals wit licht, groen licht, rood licht op planten en dieren zijn uitgebreid onderzocht. Ledlampen geven blauw licht en dat blijkt nu juist vooral invloed te hebben op nachtdieren. De ogen van nachtdieren die ’s nacht leven zijn extra gevoelig voor blauw licht. Dat geldt bijvoorbeeld voor bosmuizen en vleermuizen. Ze willen niet in het licht komen, ze blijven er weg van, maar moeten natuurlijk wel eten… Nachtvlinders en andere insecten worden juist sterk aangetrokken door blauw licht. Helaas levert deze aantrekkingskracht hen niets op. Ze zijn een prooi voor insecteneters, dat is dan nog gunstig, maar vliegen zich ook massaal dood. Wat al bekend is over de invloed van licht met meer gedeeld en meer wetenschappelijk onderzoek is nodig om de vele effecten te onderbouwen.
Een betere balans tussen licht en donker
Arthur Noordhoek, beleidsadviseur licht bij de gemeente Eindhoven gaf aan dat Eindhoven als de lichtstad van Nederland beleid heeft om een gezonde stad te zijn. Daarvoor is zowel licht als donkerte nodig. Licht waar het moet voor de veiligheid en donker waar het kan voor de ecologie. Er moet een goede balans zijn. In natuurgebieden geen licht of ander licht. Als er andere verbindingsroutes mogelijk zijn, dan kiezen we in natuurlijker gebieden voor geen licht of rood licht. Er wordt samengewerkt met wetenschappers, onder andere om het spectrum van licht zo te veranderen dat de natuur er niet onder lijdt. Er zijn limieten bedacht aan de vormen van de armaturen. Voor gebruik van licht in de openbare ruimte gelden echter geen regels of wetten, het blijft bij aanbevelingen. In de straten is er veel onnodig licht. Trappen die zijn verlicht bijvoorbeeld. Of sportvelden terwijl er niemand sport. Licht in tuinen terwijl er niemand is. Reclame-uitingen brengen ook vaak veel licht.
Als je er eenmaal op let zie je hoeveel licht overal is, zonder dat het nodig is
Ellen de Vries die zich nationaal bezighoudt met de effecten van licht geeft aan dat klagen helpt. Klagen over te veel licht is nodig om bewustzijn te vergroten. Het kan ook bij de omgevingsdient. In de architectuur krijgt lichtvervuiling nog amper aandacht. Hoe kan een bewoner zich daar tegen wapenen? Hoeveel licht mag een gebouw uitstralen? De verantwoordelijkheid voor het omgaan met licht komt in de omgevingswet te liggen bij ontwikkelaars. Een plan wordt dan ook getoetst op lichtuitstoot. Bij evenementen kan licht ook vaak minder. Waarom licht direct de lucht in sturen? Bij Glow zou de aandacht ook kunnen gaan naar de kwaliteit van licht in relatie tot natuur en daarbij zou publiek bij het onderwerp betrokken kunnen worden. Het evenement ‘Nacht van de Nacht’ biedt aanknopingspunten. In 2023 is dat op 28 oktober. Bedrijven, gemeentes en particulieren worden aangespoord om het licht uit te doen om te ervaren of we met licht het verschil kunnen maken. De landelijke campagne wordt georganiseerd door natuur en milieufederaties in Nederland.
De aantrekkingskracht van licht op insecten tijdens sportevenementen
Groen Café
Het Groen Café is een initiatief van Trefpunt Groen Eindhoven, Bibliotheek Eindhoven, het Wasven, IVN Eindhoven/Veldhoven en Art & Tech Society. Middels het structureel organiseren van maandelijkse Groen Cafés willen wij voor Eindhoven een stevig podium creëren waar in brede zin aandacht wordt besteed aan thema’s als groen, duurzaamheid en natuur in relatie tot de ontwikkeling van (regio) Eindhoven.
