15 oktober 2023
Als de dagen korter worden en de temperatuur gaat dalen dan gaan de bomen zich voorbereiden op de winterrust. Door voedsel uit de bladeren terug te halen ontstaan de prachtige herfstkleuren. Dit is een overlevingsstrategie met een dubbel doel. Enerzijds om te voorkomen dat ze door de kou en vorst uitdrogen en afsterven en anderzijds leggen ze een warme deken van bladeren voor de komende winter. In gortdroge zomers stoten ze ook een deel van hun blad af, puur om te kunnen overleven. Naaldbomen en de groen blijvende hulst en taxus kunnen door speciale aanpassingen het uitdrogen sterk beperken, maar stoten hun naalden en bladeren doorgaans na een jaar of drie af om nieuwe te maken.
Met de herfst zien we de bladblazers, harken en bladkorven weer uit de schuur komen. Bladeren worden als last gezien. Putjes verstoppen, je loopt ze naar binnen en het zou rommelig staan. Soms zorgt boomoverlast zelfs voor rechtszaken of klachten bij de gemeente, zoals dat bijvoorbeeld het geval was in de Generaal Heutzlaan in 2016.
Die blaadjes hebben wel degelijk een nut. Ze maken van de bladeren een vruchtbare luchtige humuslaag. Deze laag beschermt de wortels niet alleen tegen vorst en voorkomt dat de bodemtemperatuur in de zomer te hoog oploopt, dode bladeren zijn ook een belangrijk voedselbron voor regenwormen die de bodemkwaliteit met hun pierenpoep verbeteren. Met hun gegraaf houden zij ook de bodem luchtig en voorkomen daarmee dat de kritische waarde onder de 12% daalt, het punt waarin wortels beginnen afsterven. Charles Darwin die ze uitgebreid bestudeerde noemde de regenwormen niet voor niets 'de ploegen van moeder aarde. Wil je die prachtige bomen bij je in de tuin of straat een handje helpen? Laat de blaadjes dan liggen!
Een deel van dit artikel verscheen eerder op onze website in het artikel ‘Die ellendige blaadjes, of toch niet?’ door Paulus Hagenaars.
Foto: Bea Straver