Ecologische QuickScan ter bescherming van vleermuizen bij spouwmuurisolatie
14 augustus 2023
Bij het aanbrengen van spouwmuurisolatie is het essentieel om rekening te houden met mogelijke aanwezigheid van vleermuizen of andere beschermde dier- of plantsoorten, meer dan de helft van alle Nederlandse vleermuizen leeft namelijk in onze gebouwen. QuickScans zijn snelle beoordelingen die helpen vaststellen of vleermuizen of andere beschermde plant- of diersoorten zich binnen het plangebied kunnen bevinden voordat isolatie-, bouw- of sloopwerkzaamheden beginnen. Deze scans kunnen worden uitgevoerd door ervaren ecologen en omvatten methoden zoals visuele inspecties, akoestische detectie en het onderzoeken van mogelijke toegangspunten.
Het Uitvoeren van QuickScans
Tijdens een QuickScan worden mogelijke verblijfplaatsen geïdentificeerd. Voor vleermuizen kunnen dit bijvoorbeeld openingen, kieren of spleten plaatsen zijn waar de dieren zich verschuilen of nestelen. Akoestische detectieapparatuur kan worden gebruikt om vleermuisgeluiden op te vangen, waardoor het mogelijk is om hun aanwezigheid vast te stellen, zelfs als ze niet zichtbaar zijn. Daarnaast kan het onderzoeken van uitwerpselen of het gebruik van camera’s aanwijzingen geven van vleermuisactiviteit.
Beschermende Maatregelen
Als uit onderzoek blijkt dat vleermuizen in de spouwmuren aanwezig zijn, moeten er beschermende maatregelen worden genomen. In sommige gevallen kan spouwmuurisolatie nog steeds worden uitgevoerd, maar met aanpassingen om de vleermuizen niet te verstoren. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat specifieke toegangspunten openblijven zodat vleermuizen in en uit kunnen vliegen. In andere gevallen kan het nodig zijn om de isolatiewerkzaamheden uit te stellen tot het vleermuisseizoen voorbij is. Vleermuizen mogen niet verjaagd worden, ze moeten zelf het gebouw verlaten. Er dienen mitigerende maatregelen te worden genomen. Het plaatsen van een vleermuiskast kan hierin voorzien, zoals op bovenstaande foto bij een sloop op de Jan Heyslaan.
Alleen camera-onderzoek niet voldoende
Spouwmuurisolatie is een waardevolle stap naar energie-efficiëntie en duurzaamheid, maar het is van cruciaal belang om rekening te houden met de mogelijke aanwezigheid van vleermuizen in de spouwmuren. Dat bleek ook uit een rechtszaak tussen een isolatiebedrijf uit Best en het college van gedeputeerde staten van Utrecht afgelopen week.
De Raad van State kwam tot de conclusie dat het isolatiebedrijf onvoldoende onderzoek had gedaan door alleen onderzoek te doen met een camera. Opvallend aan dit proces was het feit dat verschillende externe personen en organisaties zijn uitgenodigd om vanuit hun expertise mee te denken over de uitspraak en onderzoeksmoglijkheden rondom de aanwezigheid van vleermuizen in spouwmuren. Een soortgelijke aanpak als die van het Trefpunt dus.
Maak een melding om bewustzijn te creëren
Door elkaar te informeren hopen we meer bewustzijn te creëren voor het belang van ecologisch onderzoek en de dieren en planten in onze leefomgeving. Niet alleen bij het plaatsen van spouwmuurisolatie, maar ook bij verbouwen, sloop en onderhoud.
Zo ging het een tijdje geleden nog mis in de wijk ‘Meerhoven’. Daar hebben woningen van een woningcorporatie ieder vier nestgaten voor gierzwaluwen. Door een melding van een oplettende bewoner werden wij erop geattendeerd dat daar gevelwerkzaamheden uitgevoerd waren met een hogedrukspuit, vlak voordat de gierzwaluwen de kans kregen het nest uit te vliegen. Wat de bewoner en ons betreft bepaald geen goede timing… Ook hebben een aantal bewoners de nestgaten dichtgesmeerd. Helaas waren we te laat om de gierzwaluwen te redden. Wel hebben we dankzij de melding de woningcorporatie kunnen attenderen op de Wet natuurbescherming én in samenwerking met een van de ecologen en handhavers van gemeente Eindhoven de omgevingsdienst kunnen inschakelen voor handhaving.
Dus ziet u werkzaamheden waarvan u denkt; hmm, klopt dit wel? Laat het ons weten zodat we dit soort situaties kunnen voorkomen!
Foto: Bea Straver (2022)