Herstel historisch Gelderlandplein
21 juli 2022
Het Gelderlandplein werd negentig jaar geleden aangelegd tot een bloeirijk park volgens een ontwerp van T.J. Versteeg. Tot de jaren zeventig werd het intensief en zorgvuldig beheerd. Daarna is het beheer echter aangepast, vermoedelijk vanwege bezuinigingen. Onderbeplanting rondom bomen is verwijderd om plaats te maken voor gazon.
In 1990 en 2008 hebben herstelwerkzaamheden plaatsgevonden die niet het gewenste effect hebben bereikt. Daarnaast is een duidelijke achteruitgang te zien van de conditie van de inmiddels 90 jaar oude bomen in het park. In 2018 is het plan opgevat om, gefinancierd vanuit het Bomen Compensatie Fonds (BCF) van de gemeente Eindhoven, het historische Gelderlandplein op te waarderen. Daarbij is het uitgangspunt om enerzijds het cultuurhistorische ontwerp van T.J. Versteeg uit 1930 in ere te herstellen, anderzijds de monumentale bomen op de locatie te ondersteunen, het plein klimaatbestendiger te maken en meerwaarde te bieden aan de biodiversiteit.
Voor het nieuwe “Inrichting- en Beheerplan” is een ambitieus plan opgesteld om het park te herstellen vanuit de bodem. Vanuit bodemonderzoek is namelijk vastgesteld dat er zeer weinig bodemleven aanwezig is.
De bestaande bomen zijn geïnventariseerd om te kunnen besluiten welke acties nodig zijn voor herstel. Dit betekent dat de kronen van enkele bomen gecontroleerd ingenomen zijn, enkele bomen zullen worden vervangen en het merendeel van de bomen kan blijven (be)staan met verbetering van de bodemstructuur.Vanuit het plan van aanpak zullen bijvoorbeeld bestaande boomspiegels vergroot worden en wordt er onderbeplanting aangebracht en humus- of houtcompost met een mulchlaag van bosstrooisel of wormenmest om het bodemleven te voeden.
Boomstammen van gekapte bomen komen op de bodem om het bodemleven te voeden terwijl ze vergaan. Op gerichte plekken worden ten behoeve van de waterhuishouding de bodemlagen verticaal doorbroken tot een diepte van zo’n 3 meter.
Ook wordt op plaatsen ondergronds pneumatisch belucht waarbij er organische stof wordt aangebracht in de onstane ruimte.In het park worden 2 nieuwe wandelpaden aangelegd op een substraat dat doorwortelbaar is voor bomen.
In het beplantingsplan is een buitengewoon grote variatie te zien aan vaste planten, heesters en bomen. De bloeitijden van de planten volgen elkaar op, zodat er altijd nectar beschikbaar is. Gras onder de bomen wordt omgevormd tot een bosachtige onderbegroeiing. De borders aan beide zijde van het park krijgen juist een zonnig karakter.
Het beheer van het park wordt aangepast zodat deze minder de bodemontwikkeling verstoort. Er zal niet meer geschoffeld worden, en bladval zal niet meer verwijderd worden uit de plantenperken. Onkruid wordt verwijderd door handmatig uittrekken. Aan het einde van de winter wordt de gehele beplantingsstrook geklepeld tot op 5 cm boven maaiveld. Al het gehakselde materiaal blijft liggen en wordt door het bodemleven opgenomen. Nabij de bomen is het handwerk om de planten te kortwieken.
Trefpunt Groen Eindhoven heeft bij het nieuwe herstel- en inrichtingsplan een uitgebreid kapadvies gegeven. Deze is hier te lezen.
Foto; Bea Straver
