Licht in Eindhoven – toekomstbeeld voor stad en het leven in de stad.
8 maart 2022
Het imago van onze stad wordt binnen en buiten Eindhoven door velen met trots nog steeds samengevat als ‘Eindhoven Lichtstad’.
Over de toekomst van verlichting in de Lichtstad vinden we inzichten in het programma ‘Stedelijke Verlichting 2022-2032’ wat in januari 2022 is vastgesteld.
“Licht op maat” – het op de juiste plaats op het juiste moment inzetten van de juiste technologie – is niet alleen van belang voor onze gezondheid en veiligheid, maar ook voor duurzaamheid (energie/ circulariteit/ materiaalgebruik) en natuurlijk voor flora en fauna. Het beschermen van mens én natuur is daarom zelfs een van de 5 voorwaarden bij de uitvoering van het programma.
De duurzaamheid en bescherming van natuur komt vooral tot uiting via de link naar het klimaatplan. Hierbij is er aandacht voor CO2-reductie, circulariteit, licht op maat én aandacht voor groen.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verminderen van hinder door dynamisch en adaptief licht toe te passen met minder belastende lichtkleuren.
Ook is er het plan om “afstemming te zoeken met verlichting bij bedrijven en particulieren’’ om te voorkomen dat er veel onnodige verlichting brandt bij winkels en kantoren.
Voorheen werd ‘licht’ in de publieke ruimte vooral ingevuld door opvattingen over lichtopbrengst en beheer. Licht was functioneel – gebouwen en straten moesten ‘goed verlicht’ zijn.
De komst van intelligente LED verlichting maakt een meer persoonlijke programmering mogelijk.
In Eindhoven werd dit nieuwe perspectief onder meer omarmd door het experimentele en interactieve GLOW lichtfestival.
Het Stratumseind is ingezet als proeftuin (Living Lab) om diverse onderzoeksgegevens, zoals geluidsniveau, temperatuur, incidenten, bezoekersaantallen en dergelijke aan elkaar te koppelen voor een vergelijking die als doel heeft het verblijfsklimaat in dit gebied te verbeteren.
Ook ethische aspecten spelen mee bij de introductie van nieuwe technieken die vaak gebruik maken van persoonlijke gegevens van smartphonegebruikers en sensoren in de publieke ruimte. Openheid en publiek debat over de nieuwe ontwikkelingen en de maatschappelijke effecten zijn daarmee een belangrijke factor in de ontwikkeling van nieuwe technieken.
En natuurlijk heeft verlichting invloed op de natuur. Dieren zoals nachtvlinders, trekvogels, vleermuizen, rupsen en amfibieën zoals kikkers lijden onder een overmaat aan verlichting. Ook de fotosynthese van planten raakt in de war – bepaalde soorten kunnen niet groeien bij continue verlichting, anderen vertonen groeiafwijkingen. Het kiemen, de bestuiving en het bloeien van planten worden door een teveel aan licht in de war gestuurd, zoals bij bomen die geplaatst zijn bij verlichtingspalen en die bladeren blijven dragen in de winter.
In het programma is opgenomen dat er in natuurnetwerken en landschapsparken nauwelijks of geen geen verlichting wordt toegepast, tenzij verlichting van plekken en netwerken een zwaarwegende maatschappelijke en/of economische functie vervult. Hierbij worden dan actief maatregelen getroffen om effecten op flora en fauna te beperken.
Natuur en milieufederaties hebben de website Nacht van de nacht in het leven geroepen met oorzaken en gevolgen en ook aanbevelingen voor bedrijven, gemeenten en particulieren omtrent het inzetten van verlichting.
(bron: ‘Stedelijke verlichting 2022-2032’ - ‘Verslag Lezing Lichtstad Eindhoven’, www.nachtvandenacht.nl)